بی تردید، روحانیان و اندیشمندان حوزه، همواره در دفاع مقدس و دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نقشی فعّال داشته اند. در این میان، مراجع بزرگوار تقلید، از همه پیشگام تر و جدّی تر بوده اند. آن بزرگواران، با تشویق و راهنمایی های خردمندانه خویش، به رزمندگان اسلام یاری رساندند و آنان را در پاسداری از ارزش های انقلاب و دفاع مقدس دلگرم نمودند. روحانیان، این پاسداران سنگرهای ایدئولوژیک، همواره از دین و کیان میهن اسلامی دفاع کرده اند. بر همین اساس بود که در جریان جنگ تحمیلی و تجاوز رژیم عراق به کشور اسلامی ـ که قصد نابودی نظام نوپای دینی را داشت ـ این قشر آگاه و متدیّن، در راه پاسداری از ارزش های انقلاب اسلامی و حکومت دینی سر از پا نشناختند و مردانه به سوی جبهه های نور شتافتند. این حق جویانِ سپیدسیرت، در جبهه های حق علیه باطل، نه تنها با مزدوران رژیم بعث جنگیدند، که پیروان دلداده خمینی بزرگ را، به سرچشمه خورشید معرفت و معنویت رهنمون شدند. آنان با برپایی مجالس دعا و نیایش، فضای جبهه را سرشار از نور و معنویت کرده، در تشجیع رزمندگان برومند اسلام، نقش به سزایی بر عهده داشتند. به همین جهت است که شبستان زندگانی ملت رشید ما، همواره از نام و یاد روحانیان و از تابش چلچراغ روشن اندیشه هایشان نورانی است. روحانیت، چونان قشرهای دیگر، از هشت سال نبرد مظلومانه، آموزه ها گرفت و بهره ها برد. دوره ای سرشار از تجربه را گذراند و براندوخته های تاریخی حوزه افزود. در این دوره، روحانیت توانست کارایی خود را به توده ها نشان دهد، ضرورت حیات خویش را بنمایاند و فلسفه وجودی اش را در پیش چشم غرض ورزان و مخالفان بگذارد. نمونه های اعلای روحانیان مجاهد را، در چهره هزاران روحانی پاک باز و فداکار به نمایش آورد و این واقعیت را بنمایاند که حوزه، نهادی کارآمد در روزگار سختیِ این ملت است. بی تردید، حضور روحانیت در نبرد هشت ساله، بصیرت و فقاهت را در روحانیان رزمنده افزایش داد. ایشان با عمق کینه توزی های دشمنان دین آشنا شدند، همگامی کفر را در مبارزه با حق مشاهده کردند، امدادهای الهی را به روشنی درک نمودند، خطای تحلیل در افق محاسبات مادی را با تمام وجود دریافتند، جمع و تفریق عددی تحلیل گران سیاسی را به استهزا سپردند، درس بصیرت سیاسی را، نه در آموزشکده ها و متون خشک سیاسی، که در میدان وسیع نبرد و جهاد فراگرفتند و نسل آگاه و فرهیخته حوزوی را پرورش دادند. بدون تردید، جبهه برای رزمندگان اسلام، به ویژه روحانیان، آموزشگاه معنویت، اخلاص و عرفان بود. در عرصه پیکار، حوزه و روحانیان درس معنویت و اخلاص فراگرفت، از فضای معنوی جبهه بهره ها برد، از چهره های ملکوتی هزاران جوان، عرفان و معرفت آموخت. جبهه، اخلاق عملی را در برابر او گشود. جبهه، میدان گسترده نمایش قوت ها و ضعف های فردی بود. در پرتو حضور در آن، حوزه می توانست خود را محک زند و عیار خویش را بسنجد، ضعف های خود را بیابد و در راه رفع آن بکوشد؛ نیز قوّت های خود را پیدا کند و برآن بیفزاید. اینک در اثر آن فضای عرفانی و اخلاص، حوزه، دانشگاهِ اخلاص و عرفان به شمار می رود. احترام به ارزش های انقلاب، در حوزه های علمیه بسیار حائز اهمیت است. اینک که دفاع مقدس به پایان رسیده، نباید حوزه از تکلیف خود غفلت ورزد و شُهره گان وادی جهاد را در گمنامی وانهد و آنان را در انبوه مشکلات مادی و درسی رها کند.

کلیدواژه ها: جهاد، جنگ، دفاع، شهید، شهادت، شهدای روحانی، روحانیت، جبهه، نقش روحانیت در دفاع مقدّس، دفاع مقدّس ایران.