پایان نامه خانم بتول ولی زاده

چکیده:

واژه ی عالم از ریشه ی علم است و علم در لغت به معنای درک حقیقت است در قرآن و متون اسلامی دارای دو قسم حقیقی و ظاهری و صوری است. علم حقیقی، نور است زیرا مثل نور، روشن و روشنگر است و علم صوری که شامل تمامی علوم رسمی و غیر رسمی می شود پوسته و ظاهر است از خود اصالت و جوهری ندارد و با وجود حقیقت، علم کارایی لازم را پیدا می کند و گرنه جز فساد و تباهی برای شخص و در مقیاس بالاتر برای جامعه انسانی چیزی در بر ندارد. علم حقیقی دارای ویژگی های موهبتی بودن از طرف خداوند و همراهی آن با ایمان و عمل است، جایگاهش در ذات انسان است که برای رسیدن به آن و شکوفایی به تلاش و کوشش بی نیاز است، راه رسیدن به آن تقوی و فرمانبرداری خداوند است. بالطبع عالمان هم بر دو قسم اند و ویژگی های عالمان در قرآن کریم و سخنان معصومین علیه السّلام، تقوی و خداترسی، ایمان و تسلیم در برابر خدا، داشتن تفکر و عبرت پذیری، دلسوزی و کمال جویی و توانایی بر اداره جامعه است. در مقابل از ویژگی های عالمان غیر حقیقی و ناشایست پیروی از هوای نفس بوده و آن ها همواره اختلاف، تفرقه افکنی، خیانت، زر اندوزی و کتمان حقایق را دنبال می نمایند. هدف آیات الهی از تکریم و ارزش گذاری عالم، بیشتر فراوانی بعد تربیتی او است. بدین لحاظ دو واژه ی تعلیم و تربیت در گفتگوها و نوشتارها در کنار هم قرار گرفته اند. بیشترین ویژگی های یک عالم وارسته را باید در خود جستجو کرد تا پس از آن، از طریق الفاظ و عبارات و یا نوشته ها و کلمه ها به مخاطبین منتقل گردد. اوّلین مآخذ برای این پژوهش، کتاب آسمانی بوده و در مراحل بعدی، تلاش شده از زبان اخبار و روایات به عنوان مؤید و مفسّر بهره برداری شود. به دلیل رعایت اختصار و ایجاز و پرهیز از حشو و زواید، سمت و سوی این تحقیق علم و عالم بوده و از پرداختن به خصوصیات جهال و پیامدهای آن در جامعه پرهیز شده است. عالم راستین کسی است که دانش او در خدمت جامعه و مردم بوده و علم و مایه وزر و ربال او نیست به همین دلیل هیچ گاه قصد برتری طلبی بر دیگران نداشته، خاضع و بی پیرایه است.

کلید واژه ها: علم، عالم، حکمت، دانش، علم حضوری، علم حصولی و …