شخصیت مادر در رشد کودک از منظر علم و اسلام
چکیده
تأثیرگذاری شخصیت مادر بر ابعاد مختلف رشد کودک، که شامل رشد جسمانی، شناختی، اجتماعی و اخلاقی است، قبل از زمان تشکیل نطفه و حتّی قبل از ازدواج آغاز می شود.از آن جا که دیدگاه اسلام نسبت به تربیت فرزندان، بنیادی است، قبل از تولّد کودک در اندیشه ی سلامت جسمی و روانی او است.توصیه اسلام این است که در انتخاب همسر، عفّت و اصالت، خانواده و شرف، تقوا و ایمان زن را در نظر بگیرید و به جنبه ی سلامتی جسم هم توجّه نموده است.بنابر این تربیت کودک و شکل گیری رشد و شخصیت او، اگر چه به ظاهر از بدو تولّد آغاز می شود ولی حقیقت و واقعیت مسئله با در نظر داشتن جنبه های وراثتی و نفوذ نقش های محیطی تربیت طفل، این است که تربیت او ماه ها و بلکه سال ها قبل از تولّد باید مورد نظر باشد.دوران بارداری هم از اهمیّت ویژه ای برخوردار است، تا آن جا که در روایات، رحم مادر ملاک سعادت و شقاوت فرزندان دانسته شده است، چرا که رحم است که فرزند را می سازد و آن ذرّه ی کوچک را به صورت انسان کاملی در می آورد و آن چه در سلول اولیّه به طور قوّه و استعداد وجود داشته، در رحم به فعلیّت می رسد. رحم، آخرین منزل فعالیّت عوامل گوناگون تکوینی بشر است و از آن جا که می گذرد، قدم به دنیا می گذارد.بنابر این خوشبختی و بدبختی تکوینی انسان را باید در آخرین منزل یعنی رحم مادر جست و جو کرد. هر چند کودک نتیجه ی آمیزش دو سلول از پدر و مادر است و به ظاهر سهم هر دو در تشکیل جنین مساوی است، ولی از نظر علمی نقش مادر در جنبه ی وراثتی و نیز در تکوین شخصیت کودک بیشتر است. نطفه ی پدر و ژن های اجداد، بذر انسانیّت است و رحم مادر محیط پرورش او و آشکار است که محیط پرورش در شخصیت فرد تأثیر بسزایی خواهد داشت.پس از تولّد هم نوزاد شدیداً به ارضای نیازهای هیجانی و عاطفی خود محتاج است.او در موقع مکیدن و چسبیدن به مادر، لذّت خوشی را احساس می کند. شیر مادر قبل از آن که از جهت غدایی مورد توجّه باشد، از نظر جنبه های عاطفی و تربیتی حائز اهمیّت است.بررسی های متعدد درباره ی کودکان ثابت کرده است که محبّت عامل سلامت روح کودک و عدم آن موجب نابهنجاری های روانی است.بنابر این رفتار مادر در کودک اثری عمیق بر جای میگذارد.ثبات رفتاری مادر، باعث به وجود آمدن احساس امنیّت خاطر در کودک می شود.یکی از دلائل مهم تأثیر گذاری شخصیت مادر در رشد کودک، مخصوصاً در رشد اخلاقی، الگوپذیری کودک است.
کلیدواژه ها: مادر، کودک، شخصیت، رشد و تربیت