با نام خدا

“وقالوا لو کنا نسمع او نعقل ما کنا فی اصحاب السعیر”(ملک/11)

این آیه ضمن بیان سرنوشت وحشتناک دوزخیان، بر علت اصلی بدبختی آنها انگشت می گذارد و می گوید: خداوند از يک سو گوش شنوا، عقل و هوش داده و از سوی دیگر پیامبرانش را با دلایل روشن فرستاده است. اگر این دو با هم ضمیمه شوند، سعادت انسان تأمین است؛ ولی هنگامی که انسان با گوش خود نمی شنود و با چشم خود نمی بیند و با عقل خود نمی اندیشد، اگر تمام پیامبران الهی و کتب آسمانی به سراغ او آيند، اثری ندارد. در روايتی از امیرالمؤمنین علی عليه السلام آمده است:” جبرئیل بر آدم علیه السلام نازل شد و گفت: من مأمورم که تو را میان يکی ازاين سه موهبت مخیر کنم تا يکی را برگزینی و آن دو را رها کنی. آدم گفت: آنها چیست؟ جبرئیل در پاسخ گفت: عقل، حیا و دین. آدم گفت: من عقل را برگزیدم، جبرئیل به حیاو دین گفت: او را رها کنید. گفتند:ما مأموریم همه جا با عقل باشیم و از آن جدا نشویم. جبرئیل گفت:حال که چنین است، به مأموریت خود عمل کنیدو سپس به آسمان صعود کرد.” این لطیف ترین تعبیر درباره ی عقل و خرد و نسبت آن با حیا و دین است. اگر عقل از دین جدا گردد، با اندک چیزی بر باد می رود يا به انحراف کشیده می شود؛ همچنین حیا که مانع انسان از ارتکاب گناهان است نیز از ثمرات  و نتایج عقل و خرد است.

منبع: قرآن حکیم(آيت الله مکارم شیرازی)