آیا سلام و صلوات بر معصومين و امامان بدعت است؟
22 اسفند 1390
شبهه:
چرا موقعى كه شيعيان، نام امامان خود را مى برند به جاى رضى الله عنهم از سلام الله عليهم يا از صلوات الله عليهم استفاده مى كنند. در صورتى كه بر طبق آيه شريفه } إِنَّ اللهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً{; خداوند و فرشتگانش به روان پاك پيغمبر درود مى فرستند، اى اهل ايمان، شما هم بر او درود فرستاده و سلام گوييد و تسليم فرمان او شويد احزاب (33): 56. بنابراين سلام و صلوات مخصوص نبى گرامى(ص)اسلام است و شيعيان بر خلاف نص صريح قرآن، عمل مى كنند. آيا اين كار هم بدعت و هم غلو نيست؟
پاسخ:
شيعيان نيز معتقدند كه عملى برخلاف نص قرآن مجيد نبايد انجام شود. اما مطالب سؤال فوق به دليل زير بدعت و غلو نمى باشد.
1-آيه مورد اشاره فقط سلام و صلوات فرستادن بر رسول الله را امر نموده و هرگز از سلام و صلوات فرستادن بر ديگران ممانعت ننموده است.
مثلا در آيه 157 بقره : الَّذِينَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قالُوا إِنّا لِلّهِ وَ إِنّا إِلَيْهِ راجِعُونَ أُولئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ.
خداوند صلوات را بر بندگان زيادى كه شامل اين آيه شوند نثار مى كند،
بلكه بر اساس آيه 42 احزاب :هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ كانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيماً.
اين درباره صلوات و در مورد سلام نيز، نه تنها منتفى نيست بلكه آيات قرآن آن را تشويق مى كند.
وَإِذا جاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآياتِنا فَقُلْ سَلامٌ عَلَيْكُمْ. انعام ـ 54
ملائكه بر مؤمنان سلام مى كنند، رعد آيه 24;
و تحيت مؤمنان در بهشت به يكديگر سلام است، ابراهيم ـ 23.
تا اينجا مربوط به عامه اهل ايمان است كه درود و سلام بر آن ها منعى ندارد.
2- اما در مورد اهل بيت پيامبر(صلى الله عليه وآله) به دلائل زيادى كه به برخى از آن ها اشاره مى شود از فضيلت بيشترى برخوردار است.
1)خداوند در سوره صافات مى فرمايد: } سَلامٌ عَلَى آلِ ياسِينَ{ صافات (37): 130 . بنابر قرائتى، «سلامٌ على آل ياسين» مى باشد
در سوره صافات ، مرتب بر ساير انبياى عظام سلام مى فرستد:
2) سَلامٌ عَلَى الْمُرسَلِينَ صافات (37): 181
3) سَلامٌ عَلَى نُوحِ فِى الْعَالَمِينَ صافات (37): 79
4) سَلامٌ عَلَى إبْراهِيمَ صافات (37): 109
5)سَلامٌ عَلَى مُوسَى وَ هَارُونَ صافات (37): 120
واضح است كه در اين آيات، نوح، ابراهيم، موسى و هارون جملگى پيامبران الهى هستند و بر آن ها سلام گفته است. اما (ياسين) يكى از نام هاى حضرت ختمى مرتبت است و سلام بر آل او يعنى سلام بر اهلبيت و اولاد او. بنابراين چون در هيچ جاى قرآن بر اولاد ساير پيامبران به جز اولاد حضرت محمد مصطفى(صلى الله عليه وآله) سلام نشده است، پس } سَلامٌ عَلَى آلِ ياسِينَ {يعنى سلام بر اولاد خاتم الانبيا. مخصوصاً در قران مجيد و به منظور روشنگرى بيشتر امت، پنج نام از دوازده نام مبارك پيغمبر را آورده است كه عبارتند از: (نون، يس، محمد، احمد و عبدالله)
از نظر علماى شيعه، مراد از آل ياسين يقيناً آل محمد مى باشد.
بسيارى از علماى اهل سنت نيز اين گونه برداشت نموده اند.
1) مثلاً ابن حجر در صواعق محرقه از ابن عباس و جمعى ديگر از مفسرين نقل مى كند كه: «مراد از آل ياسين، آل محمد است
«أَنَّ الْمُرَادَ بِذَلِكَ سَلامٌ عَلى آلِ مُحَمّد ».
فتح البارى، ج 65 ، ص265 ; ينابيع المودة لذوى القربى، ج 6 ص435 ; تنبيه الغافلين، ص146
2)اين تفسير را امام فخر رازى در جلد هفتم تفسير كبيرش، نقاش از كلبى در باب دوم
3) و نيزسيد ابى بكر شهاب الدين علوى در باب اول كتاب «رشفة الصادى من بحر فضائل بنى النبى الهادى» بيان كرده است.
مهمتر از اين مطالب آن چيزى است كه امام فخر رازى ذكر كرده است :اهل بيت آن حضرت در پنج چيز با آن حضرت برابرى مى كنند:
«إن أهل بيته يساوونه في خمسة أشياء في السلام قال السلام عليك أيها النبيّ و قال سلام على آل يس و في الصلاة عليه و عليهم في التشهد و قال طه أي يا طاهر و قال: (وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً) و في تحريم الصدقة و في المحبة قال الله تعالى (فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللّهُ) و قال: (قُلْ لاَ أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى
1-در سلام; كه خداى متعال فرموده است: سلام بر پيغمبر بزرگوار و نيز بر آل ياسين (يعنى سلام بر آل محمد).
2-درصلوات برآن حضرت; كه درتشهدنماز،براهل بيت اوصلوات فرستاده مى شود.
3-در طهارت; كه خداى متعال فرموده است: طه. يعنى اى طاهر و آيه تطهير را نازل كرده است.
4-در تحريم صدقه; كه بر پيغمبر و بر اهل پيغمبر صدقه حرام است.
5-در محبت; كه خداى متعال فرموده است: بگو اگر شما خدا را دوست مى داريد، مرا متابعت كنيد تا خدا شما را دوست بدارد. درباره اهل بيت آن حضرت فرموده است: اى محمد; به آن ها (امت) بگو: من از شما بجز دوستى ذوالقربى و اهل بيتم اجر و مزدى نمى خواهم
بحار الانوار، ج 23، ص170 به نقل از ابن حجر در صواعق از قول فخر الدين رازى ; نظم دررالسمطين، ص293
بخارى و مسلم در صحيح خود آورده اند كه پيغمبر فرمود:
«بين من و اهل بيت من در صلوات جدايى نيندازيد» به طورى كه وقتى آيه شريفه } إِنَّ اللهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً{ بر پيغمبر نازل گرديد از ايشان سؤال شد: يا رسول الله; چگونه بر شما صلوات بفرستيم؟ حضرت در پاسخ فرمود: «اللهم صل على محمد و آل محمد
در كتاب صحيح بخاري ، ج4 ، ص146(كتاب بدء الخلق) بطورمفصل آورده كه بعد از نزول آيه شريفه «يا أيّها الذين آمنوا صلوا عليه و سلموا تسليما» آمدند خدمت نبي مكرم و گفتند: يا رسول الله! ما صلوات بر شما را نمي‌فهميم چطوري است، علمنا كيف نسلّم. حضرت فرمودند : اين طوري بگوئيد :اللهم صل علي محمد و علي آل محمد كما صليت علي ابراهيم و علي آل ابراهيم إنك حميد مجيد
در كتاب صحيح مسلم، ج2، ص16 اين مطالب، مفصل آمده و روايات متعدد ديگري داريم كه حضرت فرمود:لاتُصلّوا عليّ الصلاة البتراء-صلوات دُم‌بريده بر من نفرستيد.
عرض كردند : وما الصلاة البتراء ؟
حضرت فرمود : اينكه (صلّ علي محمد) بگوئيد و ديگه (و علي آل محمد) نگوئيد،بل قولوا اللهم صلّ علي محمد و آل محمد .
امام فخر رازى نيز در جلد ششم تفسير كبيرپاسخ ايشان را چنين نقل مى كند:
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ وَ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد كَما بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ.
ابن حجر، دنباله اين پرسش را چنين روايت مى كند كه پيغمبر فرمود:صلوات بريده و بترا بر من نفرستيد(( لا تصلّوا علىّ الصلاة البترا و ادامه داد كه صلوات بترا .(( مصباح الفقيه، ج 2، قسمت 1، ص370 مثل ((اللهم صل على محمد)) مى باشد كه تكميل شده آن بايد به صورت ((اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد)) باشد.
جناب ابن‌حجر هيثمي در الصواعق المحرقه ، ص144 دارد و كتابهاي متعدد ديگر اين را آورده‌اند . سخاوي، حاكم نيشابوري و ديگران و بعضاً هم تصحيح كرده‌اند . و اين كه خود امام شافعي هم مي‌گويد : همين فخر براي شما آل محمد بس كه اگر كسي در نمازش بر شما صلواتي نفرستد آن نماز، نماز مقبولي نيست.
حتى سيد ابى بكر شهاب الدين علوى، از علماى اهل تسنن در باب دوم از كتاب «رشفة الصادي من بحر فضائل بني النّبي الهادي»، صلوات بر محمد و آل محمد را در تشهد نماز واجب شمرده است
نسائى، دارقطنى، ابن حجر، بيهقى، ابو اسحق مروزى، سمهودى، دووى (در تنقيح) ـ سراج الدين قصيمى نيز بر اين نظراند. همه در ص29 تا 35 باب 2 ـ «رشفة الصادي من بحر فضائل بني النبي الهادي». چاپ اعلاميه مصر 1303هجرى
شافعى و ديگران بر اين عقيده اند و در شعر معروف خود به آن اشاره كرده است:
يا أهل بيت رسول الله حبّكم *** فرض من الله في القرآن أنزله
كفاكم من عظيم القدر أنّكم *** من لَمْ يُصلّ عليكُم لا صَلاةَ لَهُ
ترجمه-اى اهل بيت رسول الله دوستى شما را خداوند در قرآن واجب نموده است. در بزرگى و مقام شما همين بس كه هر كس بر شما (آل محمد) صلوات نفرستد نمازش قبول نمى شود.
يادآورى اين نكته ضرورى است كه خود اهل سنت نيز بين على)عليه السلام( و ساير خلفا فرق مى گذارند ونوعاً درباره ايشان كرم الله وجهه يا عليه السلام (نظير فصول المهمّة) مى گويند وبه نظرمى رسدكه رضى الله عنه رانسبت به ايشان روانمى دانند.زيراموجب اين گمان مى شود كه ايشان با ديگران برابر است و حال آن كه خود مى فهمند كه وجداناً اين طور نيست.
حال بگوئید کدام بدعت است:
سلام و صلوات بر ائمه هدى(عليهم السلام) بدعت است!
یا حذف «حَىَّ عَلى خَيْرِ الْعَمَلِ» در زمان خليفه دوم ؟!
یا تحريم متعه حج و متعه نساء در زمان خليفه دوم ؟!
یا خواندن نوافل ماه مبارك رمضان بصورت جماعت در زمان خليفه دوم ؟!
در حالى كه در زمان پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله) و زمان خلافت ابوبكر و اوايل خلافت خليفه دوم، «حَىَّ عَلى خَيْرِ الْعَمَلِ» در اذان گفته مى شد، متعه حج و متعه نساء مورد عمل واقع مى شد و نوافل فرادى خوانده مى شد، و او به اجتهاد خود اين تغييرات را ايجاد كرد، اين ها بدعت و خروج از سنت است يا سلام كردن مؤمنان به يكديگر و سلام آن ها بر فرزندان پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله)؟
متأسفانه عزيزان اهل سنت در موقع صلوات فرستادن مي‌گويند :
اللهم صلّ علي محمد و سلم يا صلي الله عليه و سلم .
گويا صلوات فرستادن بر آل محمد را براي خودشان ننگ مي‌دانند با اينكه در صحيح مسلم و بخاري آمده و روايات متعدد هم داريم از نهي ا زصلوات بتراء .
عجیب اینجا ست که اهل سنت عبارت« صل الله علیه وآله» و« علیه سلام» را جدیدا بخاطر اینکه بگویند ما هم پیرو اهل بیتیم وحتی در مکانهی بازدیدی مثل کوه احد و… آورده اندبا اینکه خود این امر را بدعت می دانند واهل بدعت را در ضلالت میدانند پس اینکار بخاطر چیست اگر به آن معتقدند پس به گفته خودشان این امر بدعت بوده پس در ضلالتند واگر از روی سیاست میگویند چون خلاصه حرفشرا زده اند پس باز بر طبق عقیده خودشان در ضلالت اند.مگر اینکه به این رسیده باشند (همان طور که در بالا استدلال شد) که صلوات وسلام به اهل بیت بدعت نیست.
منبع:www.sonnat.net
